NNL Trasy i wyprawy rowerowe

Beskid Niski to jeden z najwi?kszych i najpi?kniejszych obszarów górskich w Polsce. Mimo, i? obecnie prawie opustosza?y i dziki, by? niegdy? t?tni?c? ?yciem krain? i ?wiadkiem wielu historycznych wydarze? - kolonizacji, rozkwitu kultur oraz wojen ?wiatowych.

Dzi? jest to wprost wyma?ona do uprawiania kolarstwa górskiego cz??? polskich Beskidów. Prócz setek kilometrów dróg i bezdro?y, Beskid oferuje cudowne krajobrazy, nieska?on? przyrod?, a tak?e per?y drewnianej architektury sakralnej - ?emkowskie cerkwie oraz inne ?wiadectwa kilkuwiekowego pobytu ?emków i innych grup etnicznych na tym terenie.

Trasa - jak zwykle - dla wszystkich lubi?cych d?ugie i strome podjazdy, szybkie i niebezpieczne zjazdy a tak?e zainteresowanych architektur? drewnian? i cmentarzami wojskowymi z okresu Wielkiej Wojny. Prowadzi ona przez zachodni? cz??? Beskidu Niskiego, w tym przez: pasmo Magury W?tkowskiej, Ha?czowskie Góry Rusztowe (najwy?sza cz??? BN), Magurski Park Narodowy i Pogórze Jasielskie. Po drodze zobaczy? mo?na 15 obiektów z kategorii architektura sakralna (w wi?kszo?ci drewniana) oraz 9 nekropolii wojskowych.

Bior?c pod uwag?, ?e trasa jest na wielu odcinkach trudna technicznie i wymagaj?ca dobrej kondycji (zw?aszcza mi?dzy Izbami a Konieczn?) mo?na podzieli? j? na 2 dni. Na ewentualny nocleg proponuj? zatrzyma? si? w Wysowej.

Polecam map? "Beskid Niski" wydanej przez Compass. Wszystkie nazwy i wysoko?ci podane s? wg niej.

Etap 1: Jas?o - Folusz - g. Magura (842 m n.p.m.) - Bartne

Etap 2: Bartne - G?adyszów - Regietów Ni?ny - Kwiato? - U?cie Gorlickie - Ha?czowa

Przy schronisku zaczyna si? niebieski szlak. B?dzie nam on towarzyszy? przez nast?pne 4,5 km, a? do miejsca gdzie kiedy? istnia?a ?emkowska wie? Banica. Z pocz?tku szeroka, gruntowa droga nabiera lekko wysoko?ci, zmieniaj?c si? na pewien czas w le?n? ?cie?k?, a ko?czy jako szuter i w dolinie Banicy do??cza do asfaltowej drogi. Po ok. kilometrze niebieski szlak rowerowy skr?ca z asfaltu w prawo w las, my jedziemy jednak dalej asfaltem, by po 500 metrowym zje?dzie skr?ci? w prawo na szuter (foto). Dwa km dalej znów pojawia si? asfalt. Jeste?my we wsi Wirchne. Cztery i pó? kilometra dalej we wsi G?adyszów po lewej stronie drogi ukazuje nam si? drewniana cerkiew z 1938 r. wzniesiona w stylu huculskim. Warto doda?, i? w G?adyszowie znajduje si? najwi?ksza w ?wiecie stadnina koni huculskich. Nied?ugo potem docieramy do skrzy?owania z drog? 977 Gorlice - Konieczna (opuszczamy G?adyszów). Przez skrzy?owanie jedziemy prosto w stron? wsi Smerekowiec.

Tu? przed mostkiem na potoku Zdynia mie?ci si? cmentarz wojskowy nr 56 (foto). Jest to kamienno - betonowa konstrukcja, pochowano na nim ?o?nierzy austriackich poleg?ych podczas walk w lutym i marcu 1915 roku. W centrum wsi, przy skrzy?owaniu dróg do Regetowa i do Zdyni stoi murowana cerkiew unicka wybudowana w 1818 r., obecnie wykorzystywana jest jako ko?ció?. Tu jedziemy dalej rowerem w lewo, w stron? Regetowa Ni?nego. Jedziemy teraz w?skim asfaltem malownicz? dolin? potoku Regetówka, 3,5 km dalej w Regetowie Ni?nym skr?camy w prawo w kierunku wsi Skwirtne. Od tego momentu pniemy si? na rowerze nieznacznie pod gór?. Na pocz?tku osady po lewej stronie dostrzegamy odnowion? kilka lat temu, drewnian? cerkiew z 1837 roku. Jad?c dalej, po 1,5 km, na skrzy?owaniu za mostem jedziemy na rowerze w lewo.

Jeste?my teraz w ?emkowskiej wsi Kwiato?. W pocz?tkowym odcinku osady, po lewej stronie drogi stoi drewniana cerkiew pw ?w. Paraskewii, wzniesiona w drugiej po?owie XVII w (foto). Jest ona uwa?ana za najpi?kniejsz? z ?emkowskich ?wi?ty? w Beskidzie Niskim. Pod??amy dalej dolin? Zdyni, a? do U?cia Gorlickiego. Tutaj w?a?nie potok Zdynia wpada do rzeki Ropy, a ta z kolei do Jeziora Klimkowskiego. Zalew rozci?ga si? u stóp "Pienin Gorlickich" od U?cia Gorlickiego do wsi Klimkówka. W centrum U?cia stoi cerkiew greckokatolicka, wybudowana przez ?emkowskich cie?li w 1601 r., ale obecny charakter zosta? jej nadany podczas gruntownej przebudowy w 1786 r. Kilkaset metrów dalej przy drodze do Klimkówki znajduje si? cmentarz ?o?nierski nr 57. W pojedynczych grobach spoczywa 45 ?o?nierzy austriackich i 13 rosyjskich. Oryginalne drewniane krzy?e pokryte s? okr?g?ymi blaszanymi daszkami, a ca?o?? otacza kamienny murek. Cmentarz zaprojektowa? Dusan Jurkovic. Z U?cia jedziemy na po?udnie, w kierunku wsi Ha?czowa, do której docieramy po 7 kilometrach.

Etap 3: Ha?czowa - Izby - g. Ostry Wierch (938 m n.p.m.) - Wysowa

Oko?o 700 metrów za ?wi?tyni? skr?camy w lewo na szuter. Wida? z t?d najwy?szy szczyt Beskidu Niskiego - Lackow? (997 m) (foto). Droga prowadzi nas raczej p?asko niezwykle malownicz? dolin? rz. Bia?ej. W miejscu, gdzie szutrowa nawierzchnia ust?puje miejsca gruntowej, po lewej stronie wy?ania si? niewielka zbudowana w 1796 r., z kamienia murowana cerkiew. Wraz ze starym cmentarzem stanowi ona pozosta?o?? po ?emkowskiej wsi Bieliczna. Przekroczywszy rzeczk?, odnajdujemy ?cie?k? rowerow? na ??ce za cerkwi?. Pniemy si? ni? pod gór? w stron? lasu. W lesie zaczyna si? szersza, b?otnista droga i trudny podjazd rowerem. Oko?o 500 metrów dalej docieramy na Prze??cz Perehyba i do ?ó?tego szlaku. Skr?camy tu w prawo, w stron? Ostrego Wierchu (938 m). Pierwszy kilometr to niezwykle stromy podjazd le?n? ?cie?k?. Cz?sto zmuszeni b?dziemy prowadzi? rower pod gór?. Docieramy w ko?cu na p?askie, zalesione przewy?szenie Bia?a Ska?a (903 m). Po prawej stronie z po?ród drzew wy?ania si? masyw Lackowej (997 m). Z Bia?ej Ska?y ?ó?ty szlak prowadzi dalej na 300 metrowy, stromy zjazd, a nast?pnie tej samej d?ugo?ci bardzo stromy podjazd pod Ostry Wierch (938 m) - najwy?szy punkt na trasie (?cie?ka na tym odcinku jest w?ska, kr?ta i poprzecinana korzeniami, uwaga te? na spore kamienie).

Ze szczytu zje?d?amy dalej ?ó?tym szlakiem na rowerze, który po 200 metrach ??czy si? z zielonymi i czerwonymi znakami. Szlak zielony w prawo biegnie na Lackow?, my za? kierujemy si? w lewo w stron? uzdrowiska Wysowa. Jedziemy jednak szersz? ?cie?k?, wzd?u? s?upków granicznych (szlak biegnie nieco ni?ej w lesie, kilkakrotnie przecinaj?c tras?). Przed nami 3,2 km bardzo szybkiego, miejscami trudnego technicznie zjazdu dla roweru(foto), tu tak?e nale?y uwa?a? na du?e kamienie i korzenie drzew. Dojechawszy do turystycznego przej?cia granicznego ze S?owacj? Wysowa Zdrój - Cigel'ka, skr?camy wraz z zielonym szlakiem w lewo. Teraz oko?o 1 km le?n? ?cie?k?, nast?pnie 1,5 km szutru (ca?y czas lekki zjazd) a? do asfaltowej drogi w Wysowej. Tutaj ko?czy si? pierwszy etap trasy. W Wysowej warto zobaczy? drewnian? cerkiew z 1779 r. (foto poni?ej) oraz malowniczy park zdrojowy. Jako, ?e jest to wzgl?dnie du?a i znana miejscowo?? uzdrowiskowa, mamy spory wybór pensjonatów i gospodarstw agroturystycznych i domków letniskowych.

Etap 4: Wysowa - Blechnarka - g. Jaworzyna - Konieczna - Radocyna - D?ugie - Grab - O?enna

Z Wysowej wyruszamy g?ówn? drog? w kierunku wsi Blechnarka (?ó?ty szlak). Pierwsze 2 km to jeszcze asfalt i lekki podjazd. Nast?pnie droga staje si? szutrowa i pnie si? co raz bardziej stromo, dolin? górnego odcinka rzeki Ropy. Po prawej stronie w dole stoi murowana cerkiew z 1801r. Ko?cowy 500 metrowy odcinek to stromy podjazd na Prze??cz Wysowsk? (610 m). Doje?d?amy tu do granicy pa?stwowej, do turystycznego przej?cia ze S?owacj?. ?ó?ty szlak ??czy si? tu z czerwonym. Jedziemy w lewo, ca?y czas wzd?u? czerwonych i ?ó?tych znaków. Nast?pne 5 km to w wi?kszo?ci dosy? strome podjazdy z kulminacj? na Obyczu (788 m), ostatnie kilkaset metrów to zjazd do Prze??czy Regetowskiej (646 m) (turystyczne przej?cie ze S?owacj?). Z prze??czy ruszamy dalej prosto (czerwony i niebieski szlak), po 1,5 kilometrowej wspinaczce osi?gamy szczyt Jaworzyny Koniecznia?skiej (881 m). Kolejne 5 km to przewa?nie odcinki p?askie i zjazdy. 1,5 km przed przej?ciem granicznym w Koniecznej skr?camy w lewo wraz z niebieskim szlakiem. Jeszcze tylko szybki, kilometrowy zjazd i jeste?my w centrum wsi Konieczna, kierujemy si? w prawo g?ówn? drog? z Gorlic (ca?y czas za niebieskimi znakami). Po drodze mijamy drewnian? cerkiew z 1911 r., a przy niej cmentarz wojskowy nr 47. Zaprojektowa? go Dusan Jurkovic. W centralnej cz??ci stoj? dwa wysokie, drewniane krzy?e, jeden ?aci?ski, drugi dwuramienny. Na ka?dym z nich tabliczka z dat? 1915. Pochowano tutaj 18 Austriaków i 108 Rosjan. Kilkaset metrów za cerkwi? kierujemy si? (wraz z niebieskim szlakiem) w lewo na szuter, nieco pod gór? (dochodzi tu tak?e szlak ?ó?ty). Pó? kilometra dalej niebieski szlak odbija w prawo, my pod??amy dalej za ?ó?tym. Po oko?o 2,5 km dalej droga staje si? w??sza i zaczyna opada? do doliny po nieistniej?cej wsi ?emkowskiej Radocynie. Ostatni mieszka?cy zostali wysiedleni w 1947 r. w ramach akcji Wis?a. ?lady pozosta?e po wsi to kilkana?cie przydro?nych krzy?y, ruiny szko?y oraz odnowiony cmentarz parafialny. Znajduje si? tu tak?e cmentarz wojskowy nr 43 projektu Dusana Jurkovica - po?o?ony w obr?bie ówczesnego cmentarza ?emkowskiego, odnowiony w 1994 r. przy czym nie zachowano dawnego wygl?du. Pochowano na nim 4 Austriaków i 79 Rosjan.

Jedziemy nadal wzd?u? ?ó?tych znaków, pi?kn? dolin? górnej Wis?oki. Pó? kilometra za studenck? baz? namiotow? skr?camy w prawo (szlak ?ó?ty biegnie dalej prosto). Znajdujemy si? w pustej dolinie po kolejnej wysiedlonej wsi - D?ugim. Po lewej stronie na wzgórzu widoczny jest cmentarz ?o?nierski nr 44. Cmentarz jest po kapitalnym remoncie (1998 r.), nie zachowano jednak pierwotnego rozmiaru obiektu, cmentarz zmniejszono o oko?o po?ow?. Spoczywa tu 37 Austriaków i 208 Rosjan. Jedziemy teraz w stron? wsi Wyszowatka, pierwsze 2 km to podjazd, a od prze??czy (foto) pod g. D?b (676 m) szybki, szutrowy zjazd. Po 1,5 km wje?d?amy do Wyszowatki (i na asfalt), jedziemy prosto, a? do wsi O?enna. Po drodze w wsi Grab znajduj? si? dwie nekropolie wojskowe, obie projektu D. Jurkovica. Pierwsza to cmentarz nr 5 (po prawej stronie z ty?u gospodarstwa) Pochowano tu 266 Rosjan. Na cmentarzu zachowa? si? drewniany krzy? o pi?knej dekoracji oraz kilka krzy?y nagrobnych. Cmentarz jest po generalnym remoncie, podczas którego wykonano nowe ogrodzenie oraz wymieniono wi?kszo?? zniszczonych krzy?y. Drugi (nr 4) mie?ci si? ok. kilometr od skrzy?owania, w pobli?u drogi prowadz?cej na przej?cie graniczne O?enna - Ni?na Polianka, oko?o 700 m. od budynku Stra?y Granicznej (w stron? przej?cia). Jest otoczony wa?em kamienno - ziemnym, na ?rodku stoi 19 - metrowa wie?a zwie?czona krzy?em. Spoczywa tu 37 Rosjan i 106 Austriaków w 53 mogi?ach pojedynczych i 31 zbiorowych. Obiekt, który by? ca?kowicie zniszczony odbudowano w latach 1992 - 95.